Bài 3. Biểu đồ đoạn thẳng

Bài 3. Biểu đồ đoạn thẳng - SGK Toán 7 - Chân trời sáng tạo: Hướng dẫn chi tiết

Bài 3 trong chương 5 của sách Toán 7 tập 1 Chân trời sáng tạo tập trung vào việc giới thiệu và hướng dẫn học sinh cách xây dựng, đọc và phân tích biểu đồ đoạn thẳng. Đây là một công cụ quan trọng trong thống kê, giúp trực quan hóa dữ liệu và dễ dàng so sánh các giá trị khác nhau.

1. Khái niệm về biểu đồ đoạn thẳng

Biểu đồ đoạn thẳng là một cách biểu diễn dữ liệu bằng các đoạn thẳng nối liền các điểm trên mặt phẳng tọa độ. Mỗi điểm đại diện cho một giá trị dữ liệu, và các đoạn thẳng nối các điểm lại với nhau thể hiện sự thay đổi của dữ liệu theo thời gian hoặc theo các yếu tố khác.

2. Các bước xây dựng biểu đồ đoạn thẳng

1. Thu thập dữ liệu: Xác định các giá trị dữ liệu cần biểu diễn.
2. Chọn trục tọa độ: Vẽ hai trục vuông góc với nhau. Trục hoành (trục x) thường dùng để biểu diễn thời gian hoặc các yếu tố phân loại, trục tung (trục y) dùng để biểu diễn giá trị dữ liệu.
3. Xác định tỉ lệ: Chọn tỉ lệ phù hợp cho mỗi trục để đảm bảo biểu đồ có kích thước vừa phải và dễ đọc.
4. Biểu diễn dữ liệu: Đánh dấu các điểm trên mặt phẳng tọa độ tương ứng với các giá trị dữ liệu.
5. Nối các điểm: Nối các điểm lại với nhau bằng các đoạn thẳng để tạo thành biểu đồ đoạn thẳng.
6. Ghi chú: Ghi chú tên biểu đồ, tên các trục, đơn vị đo và nguồn gốc dữ liệu.

3. Đọc và phân tích biểu đồ đoạn thẳng

Khi đọc và phân tích biểu đồ đoạn thẳng, chúng ta cần chú ý đến các yếu tố sau:

• Xu hướng: Dữ liệu có xu hướng tăng, giảm hay ổn định?
• Giá trị lớn nhất và nhỏ nhất: Giá trị lớn nhất và nhỏ nhất của dữ liệu là bao nhiêu?
• Sự thay đổi: Dữ liệu thay đổi như thế nào theo thời gian hoặc theo các yếu tố khác?
• So sánh: So sánh các giá trị dữ liệu khác nhau để tìm ra mối liên hệ hoặc sự khác biệt.

4. Ví dụ minh họa

Giả sử chúng ta có bảng số liệu về nhiệt độ trung bình hàng tháng của Hà Nội:

Để biểu diễn dữ liệu này bằng biểu đồ đoạn thẳng, chúng ta sẽ vẽ trục hoành biểu diễn các tháng trong năm, trục tung biểu diễn nhiệt độ trung bình. Sau đó, đánh dấu các điểm tương ứng với nhiệt độ trung bình của mỗi tháng và nối các điểm lại với nhau bằng các đoạn thẳng.

5. Bài tập vận dụng

Để củng cố kiến thức về biểu đồ đoạn thẳng, các em có thể làm các bài tập sau:

• Vẽ biểu đồ đoạn thẳng biểu diễn doanh thu của một công ty trong 5 năm liên tiếp.
• Phân tích biểu đồ đoạn thẳng biểu diễn số lượng khách du lịch đến một địa điểm trong một năm.
• So sánh hai biểu đồ đoạn thẳng biểu diễn kết quả học tập của hai lớp.

Hy vọng bài học này sẽ giúp các em hiểu rõ hơn về biểu đồ đoạn thẳng và ứng dụng của nó trong thực tế. Chúc các em học tập tốt!