1. Môn Toán
  2. Công thức làm bài toán chuyển động cùng chiều

Công thức làm bài toán chuyển động cùng chiều

Công thức làm bài toán chuyển động cùng chiều

Bài toán chuyển động cùng chiều là một trong những dạng toán cơ bản và quan trọng trong chương trình Vật lý và Toán học. Việc nắm vững công thức và phương pháp giải sẽ giúp học sinh giải quyết các bài tập một cách nhanh chóng và chính xác.

Montoan.com.vn cung cấp các bài giảng chi tiết, dễ hiểu cùng với các bài tập thực hành đa dạng, giúp bạn hiểu sâu sắc về chuyển động cùng chiều và tự tin áp dụng vào các bài kiểm tra.

Công thức làm bài toán chuyển động cùng chiều - Công thức toán 5

1. Hai vật chuyển động cùng chiều, xuất phát cùng một thời điểm

Xe thứ nhất có vận tốc v1, xe thứ hai có vận tốc v2 (coi v1 > v2)

Hai xe xuất phát cùng lúc từ hai vị trí cách nhau quãng đường là S

  • Tìm hiệu vận tốc v = v1 – v2
  • Tìm thời gian để hai xe gặp nhau: t = S : v
  • Hai xe gặp nhau lúc: Thời điểm khởi hành + thời gian đi đến chỗ gặp nhau 

2. Hai vật chuyển động cùng chiều, xuất phát khác thời điểm ở cùng một vị trí

Hai xe chuyển động cùng chiều, xuất phát từ cùng 1 vị trí. Xe thứ hai xuất phát trước xe thứ nhất thời gian tO, sau đó xe thứ nhất đuổi theo thì thời gian đuổi kịp nhau là:

  • Tìm hiệu vận tốc: v = v1 – v2
  • Tìm quãng đường xe thứ hai đi trước: s = to x v2
  • Thời gian hai xe gặp nhau là: t = s : v (khoảng cách hai xe : hiệu vận tốc)

Ví dụ 1: Lúc 12 giờ trưa một ô tô xuất phát từ A với vận tốc 60 km/giờ để đi đến B. Cùng lúc đó từ địa điểm C trên đường từ A đến B và cách A 40km, một người đi xe máy với vận tốc 45 km/giờ cũng đi về B. Hỏi lúc mấy giờ thì hai xe gặp nhau và chỗ gặp nhau cách A bao xa?

Giải

Công thức làm bài toán chuyển động cùng chiều 1

Hiệu vận tốc của hai xe là

60 – 45 = 15 (km)

Thời gian để ô tô đuổi kịp xe máy là:

40 : 15 = giờ = 2 giờ 40 phút

Thời điểm hai xe gặp nhau là:

12 giờ + 2 giờ 40 phút = 14 giờ 40 phút

Đổi 2 giờ 40 phút = $\frac{8}{3}$ giờ

Quãng đường từ A đến địa điểm gặp nhau là:60 x $\frac{8}{3}$ = 160 (km)

Đáp số: 14 giờ 40 phút; 160km

Ví dụ 2: Lúc 6 giờ một ô tô chở hàng đi từ A với vận tốc 45 km/giờ. Đến 8 giờ một ô tô du lịch cũng đi từ A với vận tốc 60 km/giờ và đi cùng chiều với ô tô chở hàng. Hỏi đến mấy giờ thì ô tô du lịch đuổi kịp ô tô chở hàng?

Giải:

Thời gian ô tô chở hàng đi trước ô tô du lịch là

8 – 6 = 2 (giờ)

Quãng đường ô tô chở hàng đi trước ô tô du lịch là

45 x 2 = 90 (km)

Thời gian để 2 xe gặp nhau là

90 : (60 – 45) = 6 (giờ)

Thời điểm ô tô du lịch đuổi kịp ô tô chở hàng là

8 + 6 = 14 (giờ)

Đáp số: 14 giờ

Bạn đang tiếp cận nội dung Công thức làm bài toán chuyển động cùng chiều thuộc chuyên mục sgk toán lớp 5 trên nền tảng môn toán. Bộ bài tập toán tiểu học này được biên soạn chuyên sâu và bám sát chặt chẽ khung chương trình sách giáo khoa hiện hành, nhằm tối ưu hóa toàn diện quá trình ôn luyện, củng cố kiến thức Toán lớp 5 cho học sinh thông qua phương pháp tiếp cận trực quan và mang lại hiệu quả vượt trội.
Ghi chú: Quý thầy, cô giáo và bạn đọc có thể chia sẻ tài liệu trên MonToan.com.vn bằng cách gửi về:
Facebook: MÔN TOÁN
Email: montoanmath@gmail.com

Tổng quan về chuyển động cùng chiều

Chuyển động cùng chiều là chuyển động mà các vật thể di chuyển theo cùng một hướng trên một đường thẳng. Để giải các bài toán liên quan đến chuyển động cùng chiều, chúng ta cần hiểu rõ các khái niệm cơ bản như vận tốc, quãng đường, thời gian và mối quan hệ giữa chúng.

Các công thức quan trọng

Có một số công thức quan trọng cần nhớ khi giải bài toán chuyển động cùng chiều:

  • Quãng đường (s) = Vận tốc (v) x Thời gian (t): s = v.t
  • Vận tốc trung bình (vtb) = Tổng quãng đường (s) / Tổng thời gian (t): vtb = s/t
  • Vận tốc tương đối (v12) = v1 - v2 (khi hai vật chuyển động cùng chiều)

Các dạng bài tập thường gặp

Các bài toán chuyển động cùng chiều thường gặp các dạng sau:

  1. Bài toán tìm vận tốc, quãng đường, thời gian khi biết các đại lượng còn lại.
  2. Bài toán về gặp nhau: Xác định thời điểm và vị trí hai vật gặp nhau.
  3. Bài toán về đuổi kịp: Xác định thời điểm và vị trí một vật đuổi kịp vật khác.
  4. Bài toán về khoảng cách: Tính khoảng cách giữa hai vật sau một khoảng thời gian nhất định.

Phương pháp giải bài toán gặp nhau và đuổi kịp

Đây là hai dạng bài toán thường gây khó khăn cho học sinh. Để giải quyết chúng, chúng ta cần:

  • Chọn hệ quy chiếu: Thường chọn điểm xuất phát của một trong hai vật làm gốc.
  • Xác định vận tốc tương đối: Nếu hai vật chuyển động cùng chiều, vận tốc tương đối là hiệu của hai vận tốc.
  • Lập phương trình: Dựa vào điều kiện của bài toán để lập phương trình liên quan đến quãng đường, vận tốc và thời gian.
  • Giải phương trình: Tìm ra giá trị của ẩn số cần tìm.

Ví dụ minh họa

Bài toán: Hai ô tô xuất phát cùng lúc từ hai địa điểm A và B cách nhau 120km, đi ngược chiều nhau. Ô tô thứ nhất có vận tốc 40km/h, ô tô thứ hai có vận tốc 60km/h. Hỏi sau bao lâu hai ô tô gặp nhau?

Giải:

Vận tốc tương đối của hai ô tô là: v12 = 40km/h + 60km/h = 100km/h

Thời gian hai ô tô gặp nhau là: t = s / v12 = 120km / 100km/h = 1.2 giờ

Lưu ý quan trọng

Khi giải bài toán chuyển động cùng chiều, cần chú ý đến các yếu tố sau:

  • Đơn vị đo: Đảm bảo tất cả các đại lượng đều được đo bằng cùng một đơn vị.
  • Chiều chuyển động: Chọn chiều dương là chiều chuyển động của vật.
  • Vận tốc tương đối: Xác định đúng dấu của vận tốc tương đối.

Bài tập luyện tập

Để củng cố kiến thức, bạn có thể luyện tập thêm các bài tập sau:

  • Một người đi xe đạp với vận tốc 15km/h từ A đến B. Sau 2 giờ, người đó còn cách B 10km. Tính quãng đường AB.
  • Hai vật xuất phát cùng lúc từ cùng một điểm, chuyển động cùng chiều. Vật thứ nhất có vận tốc 20m/s, vật thứ hai có vận tốc 25m/s. Hỏi sau 10 giây, hai vật cách nhau bao xa?

Kết luận

Việc nắm vững công thức và phương pháp giải bài toán chuyển động cùng chiều là rất quan trọng. Hy vọng với những kiến thức và ví dụ minh họa trên, bạn sẽ tự tin hơn khi giải các bài tập liên quan đến chủ đề này. Hãy luyện tập thường xuyên để đạt kết quả tốt nhất!