1. Môn Toán
  2. Tỉ lệ bản đồ là gì? - toán 5

Tỉ lệ bản đồ là gì? - toán 5

Tỉ lệ bản đồ là gì? - Kiến thức Toán 5 cần nắm vững

Chào mừng các em học sinh lớp 5 đến với bài học về Tỉ lệ bản đồ. Đây là một khái niệm quan trọng trong môn Toán, giúp các em hiểu rõ hơn về cách thể hiện các đối tượng địa lý trên bản đồ.

Bài học này sẽ cung cấp cho các em định nghĩa, công thức tính tỉ lệ bản đồ, và các ví dụ minh họa cụ thể.

Tỉ lệ bản đồ là gì? - toán 5

1. Tỉ lệ bản đồ là gì?

Tỉ lệ bản đồ là gì? - toán 5 1
Ví dụ: Ở góc trái phía dưới của một bản đồ nước Việt Nam có ghi: “Tỉ lệ 1 : 10 000 000”. Tỉ số đó là tỉ lệ bản đồ.
Tỉ lệ 1 : 10 000 000 hay $\frac{1}{{10\,000\,000}}$ cho biết khoảng cách thực tế được vẽ thu nhỏ lại 10 000 000 lần.
Độ dài 1cm trên bản đồ ứng với độ dài thật là 10 000 000 cm hay 100km.
  • Tỉ lệ bản đồ là tỉ số giữa độ dài đo được trên bản đồ và độ dài thật đo được trên thực tế.
  • Tỉ lệ bản đồ có thể viết dưới dạng một phân số có tử số là 1. Chẳng hạn $\frac{1}{{500}};\,\frac{1}{{1000}}\,;\,\frac{1}{{10\,000}}$; ....

2. Tìm độ dài trên bản đồ khi biết độ dài thực tế và tỉ lệ bản đồ

Phương pháp

  •  Đổi độ dài thực tế về cùng đơn vị đo với chiều dài thu nhỏ trên bản đồ cần tìm.
  • Lấy độ dài thực tế vừa đổi chia cho mẫu số của tỉ lệ bản đồ.

Ví dụ: Khoảng cách giữa hai điểm A và B trên thực tế là 30 m. Hỏi trên bản đồ tỉ lệ 1: 500, khoảng cách đó dài bao nhiêu xăng-ti-mét?

Bài giải
Đổi: 30 m = 3 000 cm
Khoảng cách giữa hai điểm A và B trên bản đồ là:
3 000 : 500 = 6 (cm)
Đáp số: 6 cm

3. Tìm độ dài thực tế khi biết tỉ lệ bản đồ và độ dài trên bản đồ

Phương pháp:

  •  Lấy độ dài thu nhỏ trên bản đồ nhân với mẫu số tỉ lệ bản đồ.
  •  Đổi về đơn vị đo cần tìm.

Ví dụ 1: Trên một bản đồ có tỉ lệ 1 : 2 000 000, quãng đường từ Hà Nội – Thái Nguyên đo được là 41 mm. Tìm độ dài thật của quãng đường từ Hà Nội – Thái Nguyên.

Bài giải
Độ dài thật của quãng đường Hà Nội – Thái Nguyên là:
41 × 2 000 000 = 82 000 000 (mm)
82 000 000 mm = 82 km
Đáp số: 82 km.

Ví dụ 2:Trên bản đồ tỉ lệ 1 : 2 500 000, quãng đường Thành phố Hồ Chí Minh – Quy Nhơn đo được là 27cm. Tìm độ dài thật của quãng đường Thành phố Hồ Chí Minh – Quy Nhơn. 

Bài giải

Quãng đường từ Thành phố Hồ Chí Minh – Quy Nhơn là: 

27 × 2 500 000 = 67 500 000 (cm)

67 500 000 cm = 675km

Đáp số: 675km

Bạn đang tiếp cận nội dung Tỉ lệ bản đồ là gì? - toán 5 thuộc chuyên mục toán lớp 5 trên nền tảng tài liệu toán. Bộ bài tập Lý thuyết Toán tiểu học này được biên soạn chuyên sâu và bám sát chặt chẽ khung chương trình sách giáo khoa hiện hành, nhằm tối ưu hóa toàn diện quá trình ôn luyện, củng cố kiến thức Toán lớp 5 cho học sinh thông qua phương pháp tiếp cận trực quan và mang lại hiệu quả vượt trội.
Ghi chú: Quý thầy, cô giáo và bạn đọc có thể chia sẻ tài liệu trên MonToan.com.vn bằng cách gửi về:
Facebook: MÔN TOÁN
Email: montoanmath@gmail.com

Tỉ lệ bản đồ là gì? - Giải thích chi tiết

Tỉ lệ bản đồ là mối quan hệ giữa kích thước trên bản đồ và kích thước thực tế trên mặt đất. Nó cho biết một đơn vị đo trên bản đồ tương ứng với bao nhiêu đơn vị đo thực tế.

Ví dụ, nếu tỉ lệ bản đồ là 1:1000, điều đó có nghĩa là 1 cm trên bản đồ tương ứng với 1000 cm (hay 10 mét) trên thực tế.

Các loại tỉ lệ bản đồ

Có ba loại tỉ lệ bản đồ chính:

  1. Tỉ lệ số: Được biểu diễn bằng một phân số, ví dụ: 1:1000, 1:50000.
  2. Tỉ lệ theo thanh chia tỉ lệ: Là một đoạn thẳng được chia thành các phần bằng nhau, mỗi phần tương ứng với một khoảng cách nhất định trên thực tế.
  3. Tỉ lệ bằng lời: Được diễn đạt bằng lời, ví dụ: “1 cm trên bản đồ tương ứng với 1 km trên thực tế”.

Cách tính tỉ lệ bản đồ

Để tính tỉ lệ bản đồ, ta sử dụng công thức:

Tỉ lệ bản đồ = Kích thước trên bản đồ / Kích thước thực tế

Ví dụ: Một đoạn đường dài 5 km được thể hiện trên bản đồ bằng 10 cm. Vậy tỉ lệ bản đồ là:

10 cm / 5 km = 10 cm / 500000 cm = 1:50000

Ứng dụng của tỉ lệ bản đồ

Tỉ lệ bản đồ có rất nhiều ứng dụng trong thực tế, bao gồm:

  • Đo đạc khoảng cách: Giúp ta xác định khoảng cách thực tế giữa hai điểm trên bản đồ.
  • Tính diện tích: Giúp ta tính diện tích của một khu vực trên bản đồ.
  • Lập kế hoạch di chuyển: Giúp ta lập kế hoạch di chuyển một cách hiệu quả.
  • Nghiên cứu địa lý: Giúp ta nghiên cứu và phân tích các đặc điểm địa lý của một khu vực.

Bài tập vận dụng

Bài 1: Một khu rừng có diện tích thực tế là 20 km2. Trên bản đồ có tỉ lệ 1:100000, diện tích khu rừng đó là bao nhiêu cm2?

Bài 2: Trên bản đồ có tỉ lệ 1:200000, khoảng cách giữa hai thành phố A và B là 8 cm. Hỏi khoảng cách thực tế giữa hai thành phố đó là bao nhiêu km?

Lưu ý quan trọng

Khi làm việc với tỉ lệ bản đồ, cần chú ý đến đơn vị đo lường. Đảm bảo rằng các đơn vị đo lường trên bản đồ và thực tế phải tương ứng với nhau.

Tổng kết

Bài học về Tỉ lệ bản đồ đã giúp các em hiểu rõ hơn về khái niệm, các loại tỉ lệ, cách tính tỉ lệ, và ứng dụng của tỉ lệ bản đồ. Hy vọng rằng các em sẽ áp dụng những kiến thức này vào việc học tập và giải quyết các bài toán thực tế.

Bảng tóm tắt các loại tỉ lệ bản đồ

Loại tỉ lệCách biểu diễnVí dụ
Tỉ lệ sốPhân số1:1000
Tỉ lệ theo thanh chia tỉ lệĐoạn thẳng chia thành các phần(Hình ảnh minh họa)
Tỉ lệ bằng lờiDiễn đạt bằng lời1 cm tương ứng với 1 km