Chào mừng các em học sinh lớp 5 đến với bài học về đo thể tích! Trong bài học này, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về hai đơn vị đo thể tích phổ biến là xăng-ti-mét khối (cm³) và đề-xi-mét khối (dm³).
Hiểu rõ về các đơn vị đo thể tích này là nền tảng quan trọng để giải quyết các bài toán thực tế liên quan đến việc tính toán thể tích của các vật thể xung quanh chúng ta.
Để đo thể tích người ta có thể dùng những đơn vị: xăng-ti-mét khối, đề-xi-mét khối.
Ví dụ: Mỗi hình dưới đây đều được ghép từ các khối lập phương cạnh 1 cm.
a) Nêu thể tích của các hình trên.
b) Những hình nào ở câu a có thể thích bằng nhau.
Bài giải
a) Hình A có 6 khối lập phương cạnh 1 cm nên thể tích của hình A là 6 cm3
Hình B có 12 khối lập phương cạnh 1 cm nên thể tích của hình B là 12 cm3
Hình C có 27 khối lập phương cạnh 1 cm nên thể tích của hình C là 27 cm3
Hình D có 12 khối lập phương cạnh 1 cm nên thể tích của hình D là 12 cm3
b) Hình B và hình D có thể tích bằng nhau.
1 dm3 = 1 000 cm3
1 cm3 = $\frac{1}{{1000}}$ dm3
Ví dụ: Số?
5 dm3 = ….. cm3 9200 cm3 = …….. dm3
8 dm3 3 cm3 = …….. cm3 370 cm3 = ………. dm3
12,9 dm3 = …….. cm3 168 000 cm3 = …….. dm3
Bài giải
5 dm3 = 5 000 cm3 9 200 cm3 = 9,2 dm3
8 dm3 3 cm3 = 8 003 cm3 370 cm3 = 0,37 dm3
12,9 dm3 = 12 900 cm3 168 000 cm3 = 168 dm3
Xăng-ti-mét khối (cm³) là đơn vị đo thể tích trong hệ mét, được sử dụng để đo thể tích của các vật thể nhỏ. Một xăng-ti-mét khối tương đương với thể tích của một hình lập phương có cạnh dài 1 xăng-ti-mét.
Ví dụ: Một khối rubik nhỏ có thể có thể tích khoảng 27 cm³.
Đề-xi-mét khối (dm³) cũng là một đơn vị đo thể tích trong hệ mét, lớn hơn xăng-ti-mét khối. Một đề-xi-mét khối tương đương với thể tích của một hình lập phương có cạnh dài 1 đề-xi-mét.
Mối quan hệ giữa xăng-ti-mét khối và đề-xi-mét khối: 1 dm³ = 1000 cm³
Thể tích của hình hộp chữ nhật được tính bằng công thức:
V = dài x rộng x cao
Trong đó:
Ví dụ: Một hình hộp chữ nhật có chiều dài 5cm, chiều rộng 3cm và chiều cao 2cm. Vậy thể tích của hình hộp chữ nhật đó là:
V = 5cm x 3cm x 2cm = 30 cm³
Thể tích của hình lập phương được tính bằng công thức:
V = cạnh x cạnh x cạnh
Trong đó:
Ví dụ: Một hình lập phương có cạnh dài 4cm. Vậy thể tích của hình lập phương đó là:
V = 4cm x 4cm x 4cm = 64 cm³
Để đổi từ xăng-ti-mét khối sang đề-xi-mét khối, ta chia cho 1000:
1 cm³ = 0.001 dm³
Để đổi từ đề-xi-mét khối sang xăng-ti-mét khối, ta nhân với 1000:
1 dm³ = 1000 cm³
Việc đo thể tích có rất nhiều ứng dụng trong cuộc sống hàng ngày, ví dụ như:
Hy vọng qua bài học này, các em đã hiểu rõ về xăng-ti-mét khối và đề-xi-mét khối, cũng như cách tính thể tích của các hình hộp chữ nhật và hình lập phương. Hãy luyện tập thường xuyên để nắm vững kiến thức này nhé!