Bài 3. Giải hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

Bài 3 trong SGK Toán 9 tập 1 - Cánh diều tập trung vào việc giải hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn. Đây là một kỹ năng quan trọng, không chỉ trong chương trình Toán 9 mà còn là nền tảng cho các kiến thức toán học nâng cao hơn.

1. Khái niệm hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

Hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn là một tập hợp gồm hai phương trình, mỗi phương trình có dạng:

ax + by = c
a'x + b'y = c'

Trong đó, a, b, a', b', c, c' là các số thực và a, b, a', b' không đồng thời bằng 0.

2. Các phương pháp giải hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn

Có ba phương pháp chính để giải hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn:

Phương pháp thế: Biểu diễn một ẩn theo ẩn còn lại từ một phương trình và thay thế vào phương trình kia.
Phương pháp cộng đại số: Cộng hoặc trừ hai phương trình để loại bỏ một ẩn, sau đó giải phương trình còn lại.
Phương pháp đồ thị: Vẽ đồ thị của hai phương trình trên cùng một hệ trục tọa độ. Giao điểm của hai đồ thị là nghiệm của hệ phương trình.

3. Ví dụ minh họa

Ví dụ 1: Giải hệ phương trình sau bằng phương pháp thế:

{ x + y = 5 2x - y = 1}

Giải:

Từ phương trình x + y = 5, ta có y = 5 - x. Thay vào phương trình 2x - y = 1, ta được:

2x - (5 - x) = 1

2x - 5 + x = 1

3x = 6

x = 2

Thay x = 2 vào y = 5 - x, ta được y = 5 - 2 = 3.

Vậy nghiệm của hệ phương trình là (x; y) = (2; 3).

Ví dụ 2: Giải hệ phương trình sau bằng phương pháp cộng đại số:

{ 3x + 2y = 7 2x - y = 3}

Giải:

Nhân phương trình thứ hai với 2, ta được:

4x - 2y = 6

Cộng hai phương trình lại, ta được:

(3x + 2y) + (4x - 2y) = 7 + 6

7x = 13

x = 13/7

Thay x = 13/7 vào phương trình 2x - y = 3, ta được:

2(13/7) - y = 3

26/7 - y = 3

y = 26/7 - 3 = 5/7

Vậy nghiệm của hệ phương trình là (x; y) = (13/7; 5/7).

4. Bài tập thực hành

Giải các hệ phương trình sau:

{ x - y = 2 2x + y = 1 }
{ 3x + y = 4 x - y = 2 }
{ x + 2y = 5 2x - y = 3 }

5. Lưu ý quan trọng

Khi giải hệ phương trình, cần kiểm tra lại nghiệm bằng cách thay các giá trị x và y vào cả hai phương trình ban đầu để đảm bảo tính chính xác.

Việc lựa chọn phương pháp giải phù hợp phụ thuộc vào dạng của hệ phương trình. Thực hành nhiều bài tập sẽ giúp các em nắm vững các phương pháp và kỹ năng giải hệ phương trình một cách hiệu quả.

Montoan.com.vn hy vọng bài học này sẽ giúp các em hiểu rõ hơn về cách giải hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn. Chúc các em học tập tốt!